Wat is trauma
Trauma is een begrip dat verwijst naar een ernstige emotionele wond of schade die het gevolg is van een schokkende gebeurtenis. Deze gebeurtenis kan variëren van fysieke verwondingen tot emotionele of psychologische stressoren. Het effect ervan kan zeer diepgaand zijn en invloed hebben op het dagelijks functioneren en het welzijn van een persoon.
Belangrijk is om te beseffen dat de impact en de grootte van een trauma per persoon kan verschillen. Zo kunnen situaties van vroeger in iemands jeugd een traumatische gebeurtenis zijn terwijl kijkend met de blik van een volwassene dit niet als ernstig wordt gezien. Daarnaast kunnen verschillende mensen dezelfde heftige situatie meemaken waarbij het voor de één een trauma wordt en voor de ander niet.
Oorzaken
Trauma kan veroorzaakt worden door verschillende factoren, onder andere:
Fysiek Geweld: Mishandeling, aanvallen, verkrachting of ander fysiek geweld. Dit kan binnen een gezin zijn, onverwachte situaties waar mensen in terecht komen of bijvoorbeeld tijdens werk.
Psychologisch Misbruik: Langdurige blootstelling aan vernederende of manipulatieve situaties kunnen trauma veroorzaken. Denk hierbij aan bijvoorbeeld pestgedrag of opmerkingen binnen een ongezonde partnerrelatie.
Verlies: Verlies van dierbaren door overlijden als ook scheiding of andere verliessituaties. Verlies een breed begrip die niet alleen slaat op mensen of dieren die we kwijtraken. Dit kan ook gaan om een bijvoorbeeld een baan. Nare omstandigheden of het niet kunnen begrijpen van het verlies kunnen als traumatisch worden ervaren.
Natuurrampen: Onverwachte en destructieve gebeurtenissen zoals aardbevingen, overstromingen, of branden. Dit kan diepe emotionele pijn nalaten bij mensen die het hebben meegemaakt als ook bij mensen er niet bij waren maar terugkomen op een plek waarbij wat van hen was er niet meer is.
Kenmerken
Trauma uit zich op verschillende manieren en kan zowel direct als indirect optreden. Het is belangrijk om te beseffen dat het niet altijd direct herkenbaar is. Soms kan een trauma jarenlang sluimeren zonder zichtbaar te zijn maar beperkt het de persoon door onbewuste overtuigingen. Een trigger kan het trauma naar de oppervlakte brengen. Een trigger kan van alles zijn, denk bijvoorbeeld aan een bepaald beeld, een geur maar ook een opmerking of een bepaalde plek.
Enkele veelvoorkomende kenmerken van trauma zijn:
Psychologische kenmerken: Het kan leiden tot ernstige psychologische klachten waaronder angst, depressie, en posttraumatische stressstoornis (PTSS).
Fysieke kenmerken: Het kan zich fysiek vastzetten in het lijf door lichamelijke pijn in bijvoorbeeld nek en schouders maar ook door pijn op andere plekken (soms ook fantoompijn). Daarnaast kan er slapeloosheid optreden en vermoeidheid.
Veranderingen in Gedrag: Personen die traumatische ervaringen hebben gehad, kunnen veranderingen in gedrag vertonen zoals teruggetrokkenheid, prikkelbaarheid of overmatige waakzaamheid.
Herbeleving: Trauma-overlevenden kunnen last hebben van herbeleving, waarbij ze de traumatische gebeurtenis opnieuw beleven via flashbacks of nachtmerries.
Herstel van trauma
Herstel van trauma is mogelijk met de juiste ondersteuning. Dit kunnen therapieën zijn ter verwerking van het trauma waarbij het trauma wordt teruggebracht naar een ‘gewone’ herinnering zonder heftige lading zoals EMDR, Imaginaire rescripting en Exposure therapie. Daarnaast zijn er ook therapieën om met het trauma of de gevolgen om te leren gaan zoals Cognitieve gedragtherapie en Rouwverwerking.
Een mooie uitleg over hoe trauma in het brein werkt wordt in dit filmpje gegeven door Marije Kuin: Trauma in de hersenen
