Relatieproblemen en het effect op het werk

‘Mijn relatieproblemen hebben geen effect op het werk.’
‘Niemand hoeft het te weten.’
‘Niemand die het ziet.’
‘Ik zet mijn masker op en kom de dag door.’
Elke dag weer….

Een regelrechte illusie. Misschien niet in het begin, maar als de problemen aanhouden raken privé en werk vermengd. Altijd.

Gestaafd in onderzoek

In het 2e kwartaal van 2022 heb ik in samenwerking met #SAM een onderzoek gedaan onder werknemers naar de effecten van relatieproblemen op het werk. De reden was dat veel werkgevers zich (niet voldoende) lijken te beseffen dat relatieproblemen, die in de privésituatie tussen partners afspelen, ook een groot effect hebben op de uitvoer van het werk van de werknemer.

Niets is echter minder waar. Langdurige relatieproblemen hebben altijd een effect op de persoon en daarmee hoe de persoon zich gedraagt of waar hij toe in staat is. En die effecten voel je als werkgever in je portemonnee. Soms in directe zin van uitval van de medewerker in verzuim (wat dan bijvoorbeeld worden geschaard onder burnout) danwel in meer indirecte zin door verminderde productie of problemen op de werkvloer.

In dit artikel neem ik je mee naar de resultaten van het onderzoek. Hopelijk een eyeopener voor werkgevers als ook voor werknemers om meer in openheid naar elkaar te communiceren en hulp te bieden/vragen voor een gezondere, vitale medewerker en daarmee een gezonder en vitaler bedrijf.

We beginnen bij het begin

Relatieproblemen komen in elke relatie voor. Deze problemen zijn er van klein met een korte duur en amper een echt relatieprobleem te noemen tot het uit elkaar gaan van het stel.

Uit het onderzoek als tevens uit mijn ervaring vanuit mijn relatietherapie praktijk is de grootste oorzaak van de problemen gelegen in 3 factoren:
• Communicatie (76%)
• Gemis van emotionele verbinding (interesse in elkaar, diepgaandere gesprekken e.d.) (64%)
• Langs elkaar heen leven (54%)

De 3 grootste effecten van deze problemen op de persoon zelf zijn:
• Onzekerheid (67%)
• Slecht slapen (56%)
• Concentratie problemen en een kort lontje (bieden 53%)

Het totaal aan resultaten staat in onderstaande grafieken.

Grafiek 1 De oorzaken van relatieproblemen ervaren door de respondenten

Grafiek 2 De gevolgen van relatieproblemen ervaren door de respondenten bij henzelf

Deze problemen en gevolgen kunnen een tijd privé gehouden worden. Maar als de problemen voortduren en de partners hier niet lijken uit te komen, nemen de gevolgen toe en zijn deze op een gegeven moment moeilijk binnens huis te houden. Het gedrag naar de mensen in de omgeving veranderd bijvoorbeeld in het afstand nemen en terugtrekken van anderen in bijna 100% van de gevallen als ook het krijgen van een kort lontje naar anderen (32%) en vergeten van afspraken (15%).

En er ontstaan problemen op het werk.

Het effect van de relatieproblemen op het werk

Maar liefst 45% van de respondenten gaf aan dat de relatieproblemen uiteindelijk effect hadden op het werk en zelfs in 7% van de gevallen op de klant. Toch besprak maar 7% het met hun werkgever en 15% met hun collega’s. En dit heeft weer te maken met dat maar liefst 72% van de respondenten in zijn omgeving het welbekende masker opzet en doet naar de omgeving alsof er niets aan de hand is.

De 3 grootste effecten op de werkvloer zijn:
• Minder productief (68%)
• Concentratieverlies (60%)
• Vergeetachtigheid (33%)

Niet in de minst gevolgd door gevolgen als ‘fouten maken’ (32%) en een hele duidelijk kostenpost ‘ziekmelden’ (26%).

Deze 5 effecten op het werk kunnen niet alleen grote gevolgen hebben voor de werkgever alsook voor de werknemer en zijn positie op de werkvloer. Want door het dragen van het masker en het daarmee eigenlijk anders voordoen dan het daadwerkelijk is, wordt er ook gereageerd op het masker. En kan een medewerker dus onterecht zichzelf op de werkvloer in een slechter daglicht zetten en daarmee een belangrijk levensgebied aan het wankelen brengen (naast het persoonlijke en relationele levensgebied dat al wankelt door de problemen).

Verzuim door relatieproblemen

Daarnaast is verzuim, wat dus bij 26% van de respondenten aan de orde was, een belangrijk onderdeel om nog even apart te benoemen. Zeker ook in het licht van de medewerker die maar in 7% van de gevallen de daadwerkelijke situatie met zijn werkgever bespreekt.

Veelal zal bij kort verzuim redenen in de trant van griep worden genoemd en bij langdurig verzuim spanningsklachten. De echte achterliggende oorzaak wordt zeer waarschijnlijk dus vaak niet benoemd en kan daarmee een vertekend beeld geven.

Als je in ogenschouw neemt dat verzuimkosten het dagloon maal ongeveer 2,5 is, kunnen deze privé relatieproblemen een forse rol in het verzuim van het bedrijf spelen als je kijkt naar onderstaande grafiek over de verzuimperioden.

Grafiek 3. Het aantal medewerkers (in % van de respondenten) en hun verzuimperiode

Conclusie van het onderzoek

De conclusie van het onderzoek is dat vrijwel elke relatie wel in meerdere of mindere mate met relatieproblemen te kampen krijgen. Veelal heeft dit effect op de beide partners en in veel gevallen ook op hun omgeving en het werk. Deze effecten kunnen grote financiële gevolgen hebben voor het bedrijf zowel direct in verzuim als indirect door productieverlies en fouten die gemaakt worden. Tevens zullen veel mensen hun problemen privé proberen te houden waardoor medewerkers onbedoeld in een slechter daglicht kunnen komen door verandering van hun gedrag op de werkvloer zonder de toelichting van de daadwerkelijke reden.

Wat kan een werkgever met deze informatie

Als werkgever kan je een grote rol spelen in het helpen van de medewerker. Door aandacht te hebben voor de medewerker en openheid te bieden, zijn medewerkers meer geneigd de drempel over te stappen en hun privéproblemen of daadwerkelijke reden van gedrag toe te lichten. Hierdoor kan er gekeken worden naar aanpassing van werkzaamheden/tijden en ondersteuning waardoor bijvoorbeeld het productieverlies kan worden beperkt en fouten of problemen met klanten en collega’s kunnen worden voorkomen. Daarnaast biedt het de werkgever mogelijkheid om de medewerker te ondersteunen in het proces bijvoorbeeld door het aanbieden van een (relatie)coach. Hiermee kan verzuim worden voorkomen of beperkt evenals de duur van de problemen thuis. Een win win situatie voor zowel werknemer als werkgever.